Hiper Ortamlarda Öğrencilerin Bilişsel Yüklenme ve Kaybolma Düzeylerinin Belirlenmesi

Hiper ortamlarin etkiligi ve verimliligini azaltan bazi sinirliliklar vardir. Bunlarin en onemlileri bilissel yuk ve kaybolmadir. Bu faktorlerin olumsuz etkilerini ortadan kaldirabilmek icin oncelikle bu faktorlerin olculebilmesi ve aralarindaki iliskinin ortaya konulmasi gerekmektedir. Bu amacla, bu arastirmada, bilissel yukun olculmesinde kullanilan Paas ve Van Merrienboer (1993) tarafindan gelistirilen 9’lu derecelendirme olceginin (Subjective Rating Scale) Turkce’ye uyarlama calismasi yapilmistir. Olcegin anlasilirligi ve cevirinin uygunlugu icin uzmanlardan gorus alinmis ve deneme formu olusturulmustur. Olcegin olcut gecerliligi icin ogrencilerin kaybolma puanlarinin bilissel yuklenmelerine gore degisip degismedigine bakilmis ve bilissel olarak asiri yuklenen ogrencilerin kayboldugunu belirten literaturdeki arastirmalari destekler nitelikte bulunmustur (t=5.95, p=.000). Birinci uygulamaya katilan 259 ogrencinin rasgele iki ayri gruba ayrilmasi sonucu, iki grup arasinda fark olup olmadigina t-testi ile bakilmistir (t(259)=0.261; p>.01). Bilissel yuk olceginden ogrencilerin aldiklari toplam puana gore olusturulan alt %27’lik ve ust %27’lik gruplarin madde ortalama puanlari arasinda anlamli farklilik oldugu (t=25.37, p=.000) gorulmustur. 40 ogrenci uzerinde yapilan ikinci uygulama sonucu olcegin guvenirlik analizine iliskin Cronbach Alfa ic tutarlilik katsayisi .78 ve Spearman Brown iki yari test korelasyonu .79 olarak hesaplanmistir. Bilissel yuk ve kaybolmanin ogrencilerin ogrenim gordukleri bolum, cinsiyet ve bilgisayar kullanma duzeylerine gore degismedigi sonucuna varilmistir. Fakat ogrencilerin bilissel yuk puanlarinin internet kullanma duzeylerine gore anlamli farklilik gosterdigi gorulmektedir [F(4,243)=4.990, p<.01]. Bu bulgu ogrencilerin internet kullanma duzeylerinin artmasi ile bilissel olarak daha az yuklendiklerini gostermektedir. Ayrica bilissel olarak yuklenen ogrencilerin performanslarinin bilissel olarak yuklenmeyen ogrencilere gore dusuk oldugu ve gorev tamamlama surelerinin de daha fazla oldugu bulunmustur.