Demokracja w niemieckim samorządzie gminnym

Samorząd terytorialny jako demokratyczna, zdecentralizowana forma wykonywania administracji publicznej przez terytorialne wspólnoty samorządowe jest trwałym elementem ustrojowym współczesnych państw europejskich. Poza tymi cechami samorządu należy wskazać swobodny wybór przez wspólnotę samorządową jej organu stanowiącego, posiadanie zadań własnych odrębnych od zadań administracji rządowej, sądową ochronę samodzielności prawnej, samodzielność finansową. Aktem istotnym dla standardów prawnych samorządu terytorialnego jest Europejska Karta Samorządu Lokalnego, ratyfikowana przez Polskę1 i Republikę Federalną2. Podstawowe wyróżniki samorządu terytorialnego w państwach sygnatariuszach EKSL są tożsame lub podobne. Mimo ujednolicania samorządowych rozwiązań ustrojowych, w poszczególnych państwach samorząd terytorialny wykazuje jednak cechy odrębne, polegające na istnieniu specyficznych elementów czy dalej idących rozwiązań niż minima ustalone w EKSL. Samorząd terytorialny w Republice Federalnej Niemiec jest uznany za istotną część administracji publicznej, gmina za podstawową część tego samo rządu, a nawet całej administracji publicznej. W literaturze prawniczej jest podkreślany obywatelski charakter tego samorządu umożliwiający budowę państwa „od dołu do góry”, wiążący obywateli z wykony wa niem zadań publicznych, w porównaniu z odległą od obywatela hierarchiczną administracją rządową, federalną i krajową. W samorządzie terytorialnym jest realizo wana zasada subsydiarności, gdyż zadania publiczne wykonywane są przez wspólnoty, których te zadania dotyczą. Rozbudowana pionowo, wielo stopniowa struktura samorządu terytorialnego umożliwia decentralizację władzy publicznej na różnych poziomach struktury aparatu administracyjnego3. Znajduje to podstawy w konstytucji federalnej, w konsty-