Prosodic processes in language and music

In dit proefschrift vergelijken we taal en muziek. Zoals componist Lerdahl en taalkundige Jackendoff laten zien in hun boek ‘A Generative Theory of Tonal Music’, hebben deze twee cognitieve kanten van ons gedrag overeenkomsten, zoals hierarchische structuur, waarin prominente elementen worden onderscheiden van minder belangrijke elementen door middel van zogenaamde preferentieregels. Ook ritme en fraseringsverschijnselen hebben ze met elkaar gemeen. Op preferentieregels gebaseerde theorieen voor fonologie, zoals Optimaliteitstheorie, laten zien dat die overeenkomsten voor fonologische en muzikale analyses nog opvallender zijn dan Lerdahl en Jackendoff suggereren. We laten zien dat muziektheorie kan helpen om taalkundige kwesties op te lossen die moeilijk op te lossen zijn met de taalkundige theorie alleen. Drie van zulke kwesties onderzoeken we experimenteel. De eerste kwestie is of spraak slechts ingekort en gecomprimeerd wordt als mensen sneller gaan spreken, met de zelfde ritmische structuur, of dat het spraakritme verandert onder invloed van tempo. De tweede kwestie is de vraag of recursie gevonden kan worden in de fonologie. Worden fraseringskenmerken zoals accentverschuiving herhaaldelijk toegepast in ingebedde fonologische frases? De derde kwestie gaat over majeur- en mineurmodaliteit in de intonatie van vrolijke en sombere spraak. Een van de belangrijkste vindingen is dat luisteraars hun waarneming soms blijken te baseren op auditieve illusies en niet altijd op het werkelijke geluidsignaal. Luisteraars horen wat ze verwachten te horen. Net als in muziek wordt ritme als regelmatiger gehoord dan het in werkelijkheid is. De resultaten van dit onderzoek bevestigen de aanname dat taal en muziek overeenkomsten hebben op een aantal kenmerken. Beide bestaan ze uit geluid en beide soorten geluid worden door de luisteraar op een vergelijkbare manier gestructureerd. English: This dissertation makes a comparison of language and music. As composer Lerdahl and linguist Jackendoff show in their ‘Generative Theory of Tonal Music’, these two cognitive behaviors share aspects, such as hierarchical structure, in which prominent elements are separated from non-prominent elements by means of preference rules and rhythmic and phrasing phenomena. Recent constraint-based approaches to phonology, such as Optimality Theory, show that the similarities are even more striking for phonological and musical analyses. This dissertation shows that music theory may help to solve linguistic issues with which linguistic theory alone finds it hard to deal. Three such issues are investigated experimentally. The first issue is whether speech is just shortened and compressed when people speak faster, with the same rhythmic structure, or whether the speech rhythm changes. The second issue is the question whether recursion can be found in phonology. Are phrasing phenomena such as early accent placement applied repeatedly in embedded phonological phrases? The third issue is major and minor modality in intonation contours of cheerful and sad speech. One of the main findings is that listeners appear sometimes to base their perception on auditory illusions, not always on the sound signal as it is. Listeners hear what they expect to hear. As in music, rhythm is perceived as more regular than it is in reality. The results of this research confirm the assumption that speech and music share many features. Both are ‘made of’ sound, and both kinds of sound signal are structured by the listener in a similar way.