Historyczne złącza ciesielskie

Rozwój budownictwa drewnianego uwarunkowany był dobrymi parametrami wytrzymałościowymi drewna oraz jego szeroką dostępnością. Wznoszono budynki od obwarowań, poprzez domy i budowle sakralne, aż po wielkie obiekty inżynierskie. Kluczowym zagadnieniem w kształtowaniu tych obiektów było wykonywanie połączeń, które zespalały elementy budynku w całość, zapewniały przenoszenie sił i niejednokrotnie świadczyły o wysoko rozwiniętej technice i kunszcie budowniczych. Budowle z drewna były tworzone już w epoce kamienia i brązu za pomocą ówczesnych prostych narzędzi. Na uwagę zasługują najstarsze drewniane mosty (np. most na Renie z 55 r. p.n.e. czy most Trajana przez Dunaj ze 105 r.). Najstarsze zachowane w Europie obiekty to domy o drewnianym szkielecie wypełnionym deskami i plecionką (IX w.) i domy z bali o konstrukcji zrębowej ścian (X – XII w.). Pierwsze połączenia w tych domach to połączenia trzpieniowe i klinowe. Łączniki wykonywano z drewna twardszego, np. dębowego lub jesionowego. W grodzie Radzim pochodzącym z IX/X w. odkryto pierwsze połączenia czopowe [1]. W pierwszych domach szkieletowych z XIII w. stosowano połączenia czopowe wzmacniane klinami, połączenia wrębowe z czopami i w kształcie jaskółczego ogona. Między XIII a XVII w. nastąpił znaczny rozwój sztuki ciesielskiej i powstały nowe typy konstrukcji więźby, m.in. w gotyckich dachach i barokowych kopułach oraz nowe formy połączeń [1]. Od XVII w. na pograniczu Niemiec, Czech i Polski wznoszono tzw. domy przy

[1]  Peter Ross,et al.  Appraisal and Repair of Timber Structures , 2020 .

[2]  Wen-Shao Chang,et al.  Estimating rotational stiffness of timber joints by using fractional factorial experiments combined with computer simulation , 2004 .

[3]  J. Tajchman,et al.  Ryszard Ganowicz, "Historyczne więźby dachowe polskich kościołów", z częścią Piotra Rappa "Historyczny rozwój ciesielskich konstrukcji dachowych w polskich kościołach", Poznań 2000 : [recenzja] / Jan Tajchman. , 2002 .

[4]  D. Mączyński.  Znaki, inskrypcje i ślady na powierzchni drewna w zabytkowych konstrukcjach dachowych , 2009 .

[5]  Maurizio Piazza,et al.  Strengthening Techniques of Portuguese Traditional Timber Connections , 2006 .

[6]  Jerzy Jasie,et al.  Deformation and Strength Criteria in Assessing Mechanical Behaviour of Joints in Historic Timber Structures , 2007 .

[7]  Stefan M. Holzer,et al.  Baroque Timber Roofs without a Continuous Tiebeam , 2009 .

[8]  Maurizio Piazza,et al.  Mechanics of Plain and Retrofitted Traditional Timber Connections , 2000 .

[9]  Jerzy Jasieńko,et al.  Praca statyczna wybranych połączeń występujących w drewnianych obiektach historycznych , 2005 .

[10]  Helena Cruz,et al.  Behaviour and repair of carpentry connections – Rotational behaviour of the rafter and tie beam connection in timber roof structures , 2012 .

[11]  Paulo B. Lourenço,et al.  Testing and modeling of a traditional timber mortise and tenon joint , 2014 .

[12]  Maurizio Piazza,et al.  Typological and Structural Authenticity in Reconstruction: The Timber Roofs of Church of the Pieve in Cavalese, Italy , 2007 .

[13]  Z. Matkowski,et al.  Analiza stanu konstrukcji słupowo-ryglowej w budynku gospodarczym adaptowanym na cele mieszkalne , 2013 .

[14]  Maurizio Piazza,et al.  Experimental evaluation of different strengthening techniques of traditional timber connections , 2011 .

[16]  Klaus Erler,et al.  Alte Holzbauwerke : beurteilen und sanieren , 1993 .

[17]  David T. Yeomans.  The Repair of Historic Timber Structures , 2003 .

[18]  Stefan M. Holzer,et al.  Investigations into the Structural Behavior of German Baroque Timber Roofs , 2009 .