Introduction to Special Issue Kurdish: A critical research overview

Investigation of the regional variation in Kurmanji, especially its varieties spoken in Turkey, has been almost entirely neglected in the existing literature on Kurdish. In addition to earlier isolated examinations of Kurmanji dialects (cf. MacKenzie, 1961; Ritter, 1971, 1976; Blau, 1975; Jastrow, 1977), native-speaker researchers have recently provided a substantial amount of dialect material across the Kurmanji-speech zone. However, a methodologically-informed evaluation of these observations into a dialect classification is yet to be undertaken. This article aims at providing an initial classification of Kurmanji-internal variation into major regional dialects, based on lexical, phonological and morphosyntactic data collected from five localities in Southeastern Turkey. Ciherengiya zimani ya navxweyi di kurmanciye de: tesnifeke seretayi ya zaravayan Di nav xebaten li ser zimane kurdi de, heta niha, vekolina cudatiyen devok u zaravayen kurmanciye, bi taybeti ewen di nav sinoren Tirkiyeye de, hema bi temami hatiye pistguhkirin. Ji bili cend xebaten serbixwe yen pestir li ser zaravayen kurmanci (wek MacKenzie 1961; Ritter, 1971 u 1976; Blau, 1976; Jastrow 1977), di nav van salen dawi de vekoleren kurdiziman qewareyeke mezin a dane u materyelen ji gelek zaravayen kurmanciye berhev kirine. Le bele, hej ev cavderiyen berbelav bi rengeki metodolojik nehatine nirxandin ku tesnifeke zaravayan je bi dest bikeve. Ev meqale dil dike tesnifeke seretayi ya zaravayen sereki yen kurmanciye peskes bike li ser bingehe daneyen peyvi u fonolojik u rezimani yen li penc deveren basur-rojhilate Tirkiyeye berhevkiri. جیاوازی ناوچەیی لەناو کرمانجیدا: پۆلینبەندییەکی سەرەتایی زاراوەکان لەناو ئەو لێکۆڵینەوانەی کە سەبارەت بە جیاوازی ناوچەیی لە کرمانجیدا ئەنجام دراوە، بەتایبەت ئەوانەی کە لەمەڕ جۆربەجۆری ئەو [زاراوانەی] کە لە تورکیا قسەیان پێ دەکرێ، بەتەواوی لەمەڕ هەبوونی ئەدەبیاتێکی هەبوو بە زمانی کوردی چاوپۆشی دەکرێت. سەرەڕای چەند تاقیکردنەوەیەکی تاک و تەرا سەبارەت بە شێوەزارەکانی کرمانجی کە پێشتر بەئەنجام گەیشتوون (بەراوردی بکەن لەگەڵ مەک‌کینزی، ١٩٦١؛ ڕیتێر، ١٩٧١ و ١٩٧٦؛ بلەو، ١٩٧٦؛ یاسترۆ، ١٩٧٧) لەم ساڵانەی دواییدا توێژەرانی کورد ڕادەیەکی بەرچاو لە مادەی پێویست سەبارەت بە شێوەزارەکانی کرمانجییان لە دەڤەری کرمانجی ئاخێودا دەستەبەر کردووە. هەرچەند بەمەبەستی پۆلینبەندی زاراوەکان، هەتاکوو ئێستا، هەڵسەنگاندنێکی مێتۆدیک و پڕزانیاری لەسەر ئەم تێڕامانانە ئەنجام نەدراوە. ئامانجی ئەم وتارە بریتییە لەوەی کە پۆلینبەندییەکی سەرەتایی لەو جیاوازییە ناوخۆییەی کە لە زاراوە سەرەکییەکانی ناوچە کرمانجی ئاخێوەکاندا هەیە بەدەستەوە بدات و بۆ ئەم مەبەستە توێژینەوەکە لەسەر بنەمای ئەو داتا وشەیی، دەنگناسی و پێکهاتەی ڕێزمانییانە ئەنجام دەدرێت کە لە پێنج ناوچەی باشوری ڕۆژهەڵاتی تورکیا کۆ کراونەتەوە.